بیماری نکروز عصبی ویروسی (VNN) در آبزیان: گذشته، حال، آینده

بیماری نکروز عصبی ویروسی یک بیماری مهلک به ویژه درماهیان با ارزش اقتصادی است. این بیماری بیش از چهل گونه از ماهیان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و حدود هفتاد گونه نیز به صورت حامل، فاقد علایم بالینی ولی دارای ویروس عامل این بیماری هستند. ماهیان مبتلا علایم بالینی از قبیل شنای مارپیچی، شنای نیزه‌ای، کم اشتهایی، تغییر در رنگدانه‌ها، تورم کیسه شنا، برگشتن بر روی پشت وشنای خوابیده بر پشت و خونریزی‌های زیرجلدی را نشان می‌دهند. در مطالعات میکروسکوپیک علایم اصلی یعنی واکوئولاسیون مغز، چشم و نخاع مشاهده می‌گردد در واقع سیستم عصبی مرکزی هدف اصلی این ویروس است. عامل ایجاد کننده این بیماری ویروسی از نوع بتانوداویروس و از خانواده نوداویریده می‌باشد. این خانواده شامل دو جنس است، جنس آلفانوداویروس که نوداویروس خاص حشرات می‌باشد و در حشرات ایجاد بیماری می‌کند. آلفا نودا ویروس همچنین می‌تواند بچه موش و بچه ‌هامسترهای شیرخوار را مبتلاکند و سبب فلج و مرگ در این جانوران شود. جنس بتانوداویروس نیزماهیان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل متعلق به جنس بتانوداویروس ذراتی کوچک به قطر حدود 25 تا 30 نانومتر بدون پوشش و دارای شکل بیست وجهی بوده و ژنوم آن‌ها شامل دو RNA تک رشته‌ای است. این بیماری از سراسر جهان به استثنای قاره آفریقا گزارش شده است. نکروز عصبی ویروسی عمدتاً از طریق انتقال افقی گسترش می‌یابد اما انتقال عمودی آن نیز مطرح است. تاکنون هیچ واکسن تجاری موثری برای مقابله با این بیماری تهیه نشده و عملاً راهی برای درمان آن وجود ندارد ولی آشنایی بیشتر با خصوصیات این بیماری می‌تواند در پیشگیری از انتفال آن مؤثر باشد.